Johanna Hendrika’s website
Er is geen groter tegenstelling denkbaar
dan tussen Mariehamn en de twee
steden die we hiervoor bezocht hebben,
Tallinn en Riga. Er is hier geen mooie
historische binnenstad, maar ook de
armoede van de twee vorige steden
ontbreekt hier. Mariehamn is rijk. De
stad telt ongeveer tienduizend inwoners
en doet vooral denken aan een villawijk
met veel vrijstaande huizen en overal
uitbundig groen. Fietsen is populair op
het eiland. Er zijn overal fietsroutes
uitgezet en in de wegenaanleg wordt
uitdrukkelijk met de fiets rekening
gehouden: overal zijn fietspaden met
tunnels onder de autowegen door. We
liggen in de westhaven met een prachtig
houten clubhuis annex cafe-restaurant,
ontworpen door de beroemde Finse
architect Lars Sonck, dat door de
Aziatische dakvorm met opvallend
gedetailleerde dakspanten aan de
architectuur van de Amsterdamse School
doet denken.
In Mariehamn vinden we snel een
degelijke radio en TV-zaak, waarvan de
eigenaar zelf reparaties uitvoert, ook aan
marifoons. Hij belooft ons de volgende dag
naar ons apparaat te kijken. Met de
vervanging van de impeller gaat het minder
snel. Na eindeloos ge-emmer blijkt dat de in
Nederland aangeschafte reserve impellers
weliswaar op de originele lijken, maar een
kleine afwijking in maat hebben, waardoor
ze net niet passen. Op donderdagochtend
fiets ik heel Mariehamn door. Na vele
watersport- en motorenwinkels wordt ik naar
een onderdelenwinkel aan de rand van de
stad verwezen, die ons kan helpen. Op de
terugweg blijkt ook de marifoon gerepareerd
te zijn; er is een kapotte diode vervangen.
Iets optimistischer dan de voorafgaande
middag keer ik op de Johanna Hendrika
terug. De marifoon wordt meteen gecheckt
en doet het inderdaad weer. Later die
middag blijkt ook de nieuwe impeller te
passen. Hij laat zich moeiteloos inbouwen en
de koelwaterstroom is weer als vanouds.
We brengen die middag ook een bezoek aan
de Pommern. Na de Eerste Wereldoorlog
werden over de hele wereld de laatste
zeilende vrachtschepen afgedankt. De
Alandse reder Gustav Erikson zag nog wel
mogelijkheden. Hij kocht de windjammers
tegen sloopprijzen op, bemande ze voor een
deel met leerlingen en nam betalende
passagiers mee. Ook wist hij handig in te
spelen op de op prijsbewegingen in de
graanhandel. Als de prijs stijgende was
maande hij zijn kapiteins niet te snel
door het Kanaal en over de Noordzee te
komen om van extra prijsstijgingen te
kunnen profiteren. Zo bleef de zeilende
vrachtvaart op Aland tot de Tweede
Wereldoorlog in stand. De Pommern
maakte zijn laatste reis in 1939, werd
toen opgelegd en werd in 1953 door de
stad Mariehamn als museumschip
overgenomen. Van de laatste
windjammers is de Pommern de enige
die nog in vrijwel originele staat is. Het
schip is in 1903 in Glasgow gebouwd en
van allerlei technische snufjes voorzien
om het schip met een kleine bemanning
te kunnen varen. Een kleine
stoommachine bedient de braslieren met
uitgekiende taps toelopende trommels.
Toen de nieuw gebouwde Nederlandse
klipper Amsterdam getuigd werd, heeft
men het ontwerp van de braslieren van
de Pommern overgenomen. In het
vrachtruim van het schip zijn
verschillende tentoonstellingen ingericht
over het verleden van de Pommern en
over de zeilende vrachtvaart.
donderdag 31 juli 2008
Mariehamn en de Aland archipel - 2
Oostzeereis 2008